W razie pytań lub wątpliwości prosimy o kontakt Tel 61 641-64-61
Kancelaria podejmuje się prowadzenia spraw na terenie całego kraju uwzględniając korzystne metody rozliczeń.
Link do strony głównej.
http://odszkodowanie-lokal-socjalny.blogspot.com/
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 lutego 2002 r. I ACa 853/01
Nakazem zapłaty Sąd Rejonowy w Olsztynie nakazał pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej "Pojezierze" w O., aby zapłaciła powódce Gminie O. 54.378,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 1 kwietnia 2000 r. do dnia zapłaty. Nakaz ten wydany został w związku z powództwem Gminy domagającej się od pozwanej zapłaty zaległości z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste gruntów.
Od powyższego nakazu zapłaty pozwana wniosła zarzuty. Nie kwestionując dochodzonej przez powódkę kwoty podniosła, że należność ta została przez nią skutecznie potrącona z tytułu odszkodowania należnego Spółdzielni w związku z nieprzydzieleniem przez Gminę lokatorom mieszkań spółdzielczych lokali socjalnych, które wyrokami dotyczącymi eksmisji zostały przydzielone osobom eksmitowanym.
Powódka wniosła o utrzymanie nakazu zapłaty w mocy podnosząc, że wynikający z prawa spółdzielczego nakaz zapewnienia przez Gminę lokali socjalnych osobom eksmitowanym został wprowadzony w związku z nowelizacją art. 210 Prawa spółdzielczego, która nastąpiła już po dacie wydania i uprawomocnienia się wyroków eksmisyjnych. Nadto podniosła, że roszczenie pozwanej nie może być skutecznie potrącone wobec tego, że wywodzi się z czynów niedozwolonych. Sąd Okręgowy (...) nakaz zapłaty Sądu Rejonowego utrzymał w mocy. Powyższy wyrok zapadł po dokonaniu przez sąd następujących ustaleń i rozważań.
Pozwana zalega wobec powódki z opłatami z tytułu użytkowania wieczystej gruntów na sumę dochodzoną powództwem. Sąd Rejonowy nakazał eksmisję byłych członków Spółdzielni, a w wyrokach orzekł o prawie lokatorów do lokalu socjalnego. W stosunku do Stanisława Ś. wyrok zapadł 1 grudnia 1994 r., w stosunku do Małgorzaty S. 6 lipca 1995 r., w stosunku do Krystyny M. 29 grudnia 1995 r. Wyrokom tym nadano klauzule wykonalności.
Pozwana przedstawiła wyliczenie dotyczące wysokości szkody, jednakże na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2001 r. pełnomocnik pozwanej dopatrzył się błędów w tych wyliczeniach potwierdzając, że należność wyliczono nie od daty uprawomocnienia się orzeczeń eksmisyjnych, jednakże nie sprecyzował ostatecznych kwot należnych stronie pozwanej z tego tytułu.
W ocenie Sądu Okręgowego zarzut potrącenia zgłoszony przez stronę pozwaną nie zasługuje na uwzględnienie.
Ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych oraz o zmianie ustawy - Prawo spółdzielcze dokonano nowelizacji przepisu art. 210 Prawa spółdzielczego, wprowadzając w § 3 zapis, iż gmina ma obowiązek także co do członków spółdzielni eksmitowanych zapewnić im lokale socjalne. Przepis powyższy wszedł w życie w dniu 24 października 1997 r. i zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1997 r. (OSNC 1998 poz. 75) - nie ma mocy wstecznej. Zakres normowania ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych nie obejmuje uregulowania kwestii spółdzielczego prawa do lokalu, które ma charakter prawa rzeczowego. Skoro tak, to należy przyjąć, że powódka miała obowiązek dokonywać przydziału lokali socjalnych osobom eksmitowanym z zasobów spółdzielni mieszkaniowych dopiero po 24 października 1997 r. W sprawie niniejszej żaden ze złożonych wyroków orzekających eksmisje nie dotyczy tego okresu.
Wprawdzie prawomocny wyrok wiąże wszystkich, w tym także powódkę, to z jego treści nie można wyprowadzić wniosku, że zwrot przyznaje prawo do lokalu socjalnego jest równoznaczny z nałożeniem na gminę obowiązku wskazania takiego lokalu. Obowiązek ten nie wynikał także z powszechnie obowiązującego wówczas prawa.
Z członkiem spółdzielni - po wykluczeniu go i orzeczeniu eksmisji - nie wiązał pozwanej stosunek najmu, który dawałby podstawy do zastosowania do tej więzi prawnej postanowień ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych.
W ocenie sądu, wobec tego, że roszczenie pozwanej wywodzi się z czynów niedozwolonych, nie można go przedstawić do potrącenia (art. 505 pkt 3 kc).
Powyższy wyrok zaskarżony został przez pozwaną apelacją. (...)
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja jest zasadna i podlega uwzględnieniu.
Podstawą nieuwzględnienia przez Sąd Okręgowy zarzutu potrącenia zgłoszonego przez stronę pozwaną stanowiło przyjęcie, że przedłożone przez pozwaną wyroki, w których orzeczono eksmisję członków pozwanej Spółdzielni wraz z orzeczeniem ich uprawnień do lokalu socjalnego, nie nakładały na powodową Gminę dostarczenia tym osobom lokalu socjalnego. W zakresie tym Sąd Okręgowy powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1997 r., zgodnie z którą § 3 art. 210 Prawa spółdzielczego, dodany przez art. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych oraz o zmianie ustawy - Prawo spółdzielcze (Dz. U. Nr 111, poz. 723), nie ma mocy wstecznej. Uchwała ta podjęta została na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Wojewódzki, a mającego za swój przedmiot rozstrzygnięcie, czy i jaka ochrona prawna przysługuje byłemu członkowi spółdzielni mieszkaniowej, któremu przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu typu lokatorskiego, w toku egzekucji sądowej przed eksmisją "donikąd", gdy wyrok eksmisyjny zapadł przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych i zmianie Prawa spółdzielczego. A zatem podjęta została w innym stanie faktycznym, bowiem niesporne jest, że w sprawie tej nie orzeczono o uprawnieniu do lokalu socjalnego eksmitowanego członka.
Przed zmianami ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych oraz zmianie ustawy - Prawo spółdzielcze nie nasuwało wątpliwości zapatrywanie, że przewidywana przepisami ustawy o najmie lokali mieszkalnych ochrona osób eksmitowanych nie dotyczy lokali spółdzielczych wobec tego, że w razie wygaśnięcia spółdzielczego prawa do lokalu, spółdzielnia zwraca wkład mieszkaniowy, a przy wygaśnięciu własnościowego prawa do lokalu równowartość tego prawa, co powodowało, że osoba eksmitowana dysponować mogła środkami na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych w inny sposób (uprawnienie do lokalu socjalnego zależne jest od szczególnej sytuacji materialnej i rodzinnej).
W sprawie niniejszej mamy jednak do czynienia z sytuacją, gdy wyrokami sądu orzekającymi eksmisję członków pozwanej Spółdzielni jednocześnie orzeczono o uprawnieniu tych członków do lokalu socjalnego. Orzeczenia te w części dotyczącej uprawnień do lokalu socjalnego, na gruncie obowiązującego w dacie wyrokowania prawa, budzą wątpliwości co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. Wbrew twierdzeniu Sądu Okręgowego zawartym w uzasadnieniu skarżonego wyroku, zwrot przyznaje prawo do lokalu socjalnego jest równoznaczny z nałożeniem na Gminę obowiązku wskazania takiego lokalu. W przypadku orzeczenia o uprawnieniu, o jakim była mowa wyżej, właściwy organ gminy jest obowiązany zapewnić lokal socjalny na zasadach, o jakich mowa w art. 36 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 105, poz. 509 ze zm.).
Lokale socjalne należą do gminy, a podstawą korzystania z takiego lokalu jest umowa najmu (art. 28 ustawy). Z treści tego przepisu wynika ponadto, że umowę o najem lokalu socjalnego zawiera się również w przypadku, gdy ustawa nakłada na gminę taki obowiązek. Z kolei z przepisu art. 36 wynika, że orzeczenie przez sąd w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu o uprawnieniu najemcy do otrzymania lokalu socjalnego oznacza, że w takim wypadku gmina jest obowiązana zapewnić lokal socjalny. W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 1996 r. (OSN 1996, poz. 74) wyrażono pogląd, iż jeżeli w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu mieszkalnego sąd orzekł o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, powstaje roszczenie o zobowiązanie gminy do zawarcia umowy najmu wskazanego lokalu socjalnego; wynajmujący może zaś wystąpić przeciwko gminie o wynagrodzenie szkody, jaką poniósł przez to, że orzeczenie nakazujące opróżnienie lokalu nie może być wykonane z powodu niezapewnienia najemcy przez gminę lokalu socjalnego. Uchwała ta wprawdzie nie dotyczy członków spółdzielni, wobec których orzeczono opróżnienie lokalu, lecz należy ją odnieść do stanu faktycznego sprawy niniejszej. Jest oczywiste, że zapadłe wyroki orzekające eksmisje i ustalające uprawnienia do lokali socjalnych są prawomocne. Wyrok taki wiąże - stosownie do przepisu art. 365 kpc - strony, sąd, który je wydał, oraz inne sądy i inne organy państwowe, także w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego. Dlatego wszystkie sądy muszą uznać taką osobę za posiadającą określone uprawnienie zgodne z treścią zapadłego na jej rzecz prawomocnego rozstrzygnięcia, a okoliczność, że orzeczenia te wykazują wadliwości, pozostaje bez znaczenia. Na marginesie podnieść jedynie należy, że istnieje możliwość ustalenia, iż uprawniony utracił uprawnienie do lokalu socjalnego, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem, wskutek zaszłych później zmian w sytuacji rodzinno-majątkowej.
Z tych względów podzielić należy zarzut skarżącego co do naruszenia przez sąd przepisu art. 365 kpc.
Zasadnie podnosi także skarżący zarzut naruszenia przepisu art. 505 kc. Wbrew stanowisku Sądu Okręgowego można dokonać potrącenia wierzytelności z czynu niedozwolonego. Zakaz wynikający z wyżej wskazanego przepisu dotyczy niemożności ich umarzania wbrew woli wierzyciela z deliktu. Przepis art. 505 kc chroni więc wierzyciela, a nie dłużnika z deliktu.
Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że co do zasady zarzut potrącenia zgłoszony przez pozwaną jest usprawiedliwiony, co powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania wobec nierozpoznania przez sąd istoty sprawy.
