Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie wobec braku
podstawy do stwierdzenia, ze zaskarżone orzeczenie jest niezgodne z prawem.
Chybiony okazał się zarzut naruszenia art. 328 § 1 k.p.c. w zw. z art. 378 § 1 k.p.c., uzasadniony wskazywanym przez skarżącą brakiem niezbędnej zawartości uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Ewentualny brak wymaganego elementu uzasadnienia zaskarżonego wyroku mógłby dowodzić naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., ale ten ostatni przepis nie został wskazany jako dotknięty naruszeniem. Ponadto, strona skarżąca nawet nie twierdzi, aby zarzucane naruszenie przepisów procesowych mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co wyklucza uznanie, aby zaskarżone orzeczenie było w tym zakresie niezgodne z prawem w rozumieniu art. 4241 § 1 k.p.c.
Wobec powyższego oceny zarzutów naruszenia prawa
materialnego należało dokonać z uwzględnieniem stanu faktycznego będącego
podstawą orzekania dla Sądu drugiej instancji.
Nietrafne okazały się zarzuty naruszenia
przepisów art. 18 ust. 1, 3 i 5 ustawy z dnia 21
czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie i gminy i o
zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), zwanej
dalej "u.o.l.", przez uznanie, że przepisy te nie są podstawą prawną
odpowiedzialność pozwanej Gminy. Rację miał Sąd drugiej instancji, który na
podstawie art. 1a u.o.l. uznał, że przepisów tej ustawy
nie stosuje się do lokali będących w dyspozycji Wojskowej Agencji
Mieszkaniowej, która jest stroną powodową w niniejszej sprawie. Wskazany
przepis art. 1a u.o.l. stanowczo wyłączył stosowanie
wszystkich bez wyjątku przepisów tej ustawy w odniesieniu do lokali będących w
dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, co oznacza, że w konfiguracji
podmiotowej stron prawomocnie zakończonego sporu i faktycznej podstawy żądania
strony powodowej przepisy art. 18 ust. 1, 3 i 5 u.o.l.
nie znajdowały zastosowania. Takie właśnie stanowisko Sądu odwoławczego jest
prawidłowe i nie uzasadnia trafności zarzutu skargi naruszenia wskazanych
przepisów u.o.l. w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy i tym samym wydania
orzeczenia niezgodnego z tymi przepisami. W tej sytuacji bezzasadnie odwołuje
się strona skarżąca do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2007
r., III CZP 121/07 (OSNC 2008/12/37), w której konstrukcję
odpowiedzialności in solidum gminy i osoby uprawnionej z mocy wyroku do lokalu
socjalnego wywiedziono z przepisów art. 18 ust. 1-3 u.o.l., które
miały zastosowanie w tamtej sprawie, w której roszczenia odszkodowawczego od
Gminy dochodziła Spółdzielnia Mieszkaniowa, a nie Wojskowa Agencja Mieszkaniowa.
Trafnie zatem uznał Sąd drugiej instancji, że w
niniejszej sprawie podstawą ewentualnej odpowiedzialności pozwanej gminy mogą
być jedynie przepisy k.c. oraz przepisy ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o
zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP (Dz. U. z 2005 Nr 41, poz. 398), a nie przepisy
u.o.l.
Zważyć należy, że na mocy wyroku SR z dnia 16
października 2003 r., sygn. akt I C 1044/03, ustalono istnienie uprawnienia do
lokalu socjalnego Barbary K. eksmitowanej z zajmowanego bez tytułu prawnego
lokalu mieszkalnego będącego w dyspozycji skarżącej, a nadto orzeczono
wstrzymanie eksmisji do czasu złożenia przez pozwaną w prawomocnie zakończonej
sprawie Gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Niezapewnienie B.
K. przez pozwaną Gminę lokalu socjalnego wbrew obowiązkowi wynikającemu z
wskazanego wyroku sądowego może być niewątpliwie ocenione jako delikt Gminy.
Jednak nawet taka konstatacja nie jest wystarczającą przesłanką do
zastosowania art. 417 § 1 k.c. jako materialnoprawnej podstawy
odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej Gminy. Słusznie bowiem uznał Sąd II
instancji, że brak jest podstaw do przyjęcia wystąpienia normalnego związku
przyczynowego między biernym zachowaniem pozwanej Gminy w postaci
niezapewnienia eksmitowanej osobie lokalu socjalnego, a poniesioną przez
powódkę szkodą.
Z mocy art. 37a ust. 1 cyt. ustawy z dnia 22
czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP obowiązkiem osób zajmujących
lokal Agencji bez tytułu prawnego jest m.in. uiszczanie opłat za używanie tego
lokalu i opłat pośrednich oraz zapłaty odszkodowania w określonej tym przepisem
wysokości za każdy rozpoczęty miesiąc jego zajmowania, przy czym ustawodawca
nie warunkuje wykonywania tych obowiązków od terminowego wykonania przez Gminę
obowiązku w postaci zaoferowania eksmitowanym zawarcia umowy najmu lokalu
socjalnego. Innymi słowy, orzeczenie sądowe przesądzające o przysługiwaniu
uprawnienia do lokalu socjalnego nie zwalnia eksmitowanych z dotychczasowego
lokalu z obowiązku uiszczania określonych należności z tytułu zajmowania tego
lokalu aż do chwili zaoferowania przez Gminę lokalu socjalnego (v. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 20 listopada 2002 r., V CKN 1305/00, niepubl.). Nie
jest więc normalnym następstwem braku zaoferowania przez Gminę lokalu
socjalnego powstanie szkody po stronie powódki w postaci poniesienia
niezrekompensowanych kosztów utrzymywania lokalu zajmowanego przez
nieuiszczające należności osoby eksmitowane. Odmienne stanowisko skarżącej o
istnieniu takiego normalnego związku przyczynowo-skutkowego prowadziłoby do
niedającego się zaaprobować wniosku, że normalnym następstwem niewykonywania
przez Gminę obowiązku przyznania lokalu socjalnego wynikającego z wyroku
sądowego, jest szkoda powódki wynikająca z zaniechania uiszczania przez
eksmitowanych obciążających ich z mocy ustawy należności z tytułu zajmowania
dotychczasowego lokalu. W razie akceptacji takiego wniosku za normalne
następstwo zaniechania Gminy w łańcuchu przyczynowo-skutkowym należałoby
konsekwentnie uznać zachowanie eksmitowanych niezgodne z obowiązującym prawem,
którego to wniosku nie sposób przecież zaaprobować. W tej sytuacji trafne jest
stanowisko Sądu Okręgowego o braku normalnego związku przyczynowego między
szkodą skarżącej Agencji, a zachowaniem Gminy w postaci niedostarczenia lokalu
socjalnego.
Przewidziane w art. 361 § 1 k.c.
ograniczenie odpowiedzialności tylko za normalne następstwa zachowania, z
którego szkoda wynikła nie polega na wprowadzeniu pojęcia związku przyczynowego
w znaczeniu prawnym, odmiennego od istniejącego w rzeczywistości (v. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 1 lutego 2008 r., I CSK 39/07 niepubl.).
W konsekwencji, wobec braku tej przesłanki
odpowiedzialności odszkodowawczej, nie było podstaw do zastosowania art.
417 § 1 k.c., a zatem zaskarżone skargą orzeczenie nie narusza tego
przepisu z powodu jego niezastosowania.
Sąd Najwyższy oddalił więc skargę na
podstawie art. 42411 § 1 k.p.c. wobec braku podstaw
do stwierdzenia, że zaskarżone orzeczenie jest niezgodne z prawem. Orzeczenie
niezgodne z prawem w rozumieniu ostatnio wskazanego przepisu to orzeczenie
niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni
przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć albo wydane w wyniku
szczególnie rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa, które
jest oczywiste i nie wymaga głębszej analizy prawniczej.
Niezgodność z prawem musi zatem mieć charakter
kwalifikowany, elementarny i oczywisty, tylko bowiem w takim przypadku
orzeczeniu Sądu można przypisać cechy bezprawności (por. wyroki Sądu Najwyższego:
z dnia 23 listopada 2007 r., IV CNP 72/07, niepubl.; z dnia 26 lutego 2008
r., II BP 13/07, niepubl; z dnia 5 września 2008 r., I CNP
27/08niepubl.).
O kosztach postępowania wszczętego wniesieniem skargi
orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i art. 99 k.p.c. oraz na
podstawie § 12 ust. 5 pkt 2 w zw. z § 6 pkt
4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
(Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
